EPD hazırlama sürecinde kullanılan Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) nedir?

Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA – Life Cycle Assessment), bir ürünün yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerini ölçmek ve analiz etmek için kullanılan uluslararası bir yöntemdir. EPD (Çevresel Ürün Beyanı) hazırlama sürecinin temelini oluşturur. LCA, ürünün hammadde çıkarımından bertarafına kadar tüm aşamalarını kapsar.

LCA’nın Temel Aşamaları

1. Hedef ve Kapsam Tanımlama (Goal and Scope Definition):

   • LCA’nın amacı belirlenir (ör. çevresel etkileri ölçmek veya ürün karşılaştırması yapmak).
   • Sistem sınırları çizilir (ör. hammadde çıkarımı, üretim, kullanım ve bertaraf).
   • Fonksiyonel birim tanımlanır (ör. 1 metrekare döşeme kaplaması).

2. Envanter Analizi (Life Cycle Inventory – LCI):

   • Ürün yaşam döngüsü boyunca tüketilen malzeme, enerji ve salınan emisyonlar gibi veriler toplanır.
   • Veriler iki kaynaktan gelir:
     • Birincil Veri: Doğrudan üretim tesislerinden alınır.
     • İkincil Veri: Veritabanlarından alınan genel bilgiler (ör. Ecoinvent, GaBi).

3. Etkilerin Değerlendirilmesi (Impact Assessment – LCIA):

   • Toplanan envanter verileri çevresel etkilere dönüştürülür. Örneğin:
     • Küresel Isınma Potansiyeli (GWP): Karbon ayak izi.
     • Asitlenme Potansiyeli (AP): Asit yağmurlarına katkı.
     • Su Kullanımı ve Eutrofikasyon Potansiyeli (EP): Su kaynaklarının kirliliği.

4. Yorumlama (Interpretation):

   • Çıkan sonuçlar analiz edilir ve çevresel performansı iyileştirme fırsatları değerlendirilir.
   • Sonuçlar EPD’nin içeriğine dahil edilir.

LCA’nın EPD Hazırlamadaki Rolü

1. Veri Sağlama:

   • EPD’nin hazırlanabilmesi için gerekli olan enerji tüketimi, sera gazı emisyonları, atık üretimi gibi verileri sağlar.

2. Standartlara Uygunluk:

   • LCA, ISO 14040 ve ISO 14044 standartlarına uygun yapılır ve bu standartlar doğrultusunda EPD’nin temeli oluşturulur.

3. Şeffaflık:

   • Ürünün çevresel etkilerini şeffaf ve ölçülebilir bir şekilde sunar.

4. Karşılaştırılabilirlik:

   • Aynı kategorideki ürünlerin çevresel performansını karşılaştırmak için güvenilir bir temel sağlar.

LCA’da Değerlendirilen Çevresel Etki Kategorileri

• Küresel Isınma Potansiyeli (GWP): Sera gazlarının atmosfere etkisi.
• Asitlenme Potansiyeli (AP): Toprak ve suyun asitlenmesi.
• Ozon Tabakasına Etki (ODP): Ozon tabakasının incelmesine katkı.
• Fotokimyasal Ozon Oluşumu (POCP): Hava kirliliği ve smog oluşumu.
• Su Kullanımı ve Kirliliği (EP): Su kaynaklarının tüketimi ve eutrofikasyonu.

LCA’nın Avantajları

1. Çevresel Bilinç: Ürünün çevresel etkilerini anlamaya yardımcı olur.
2. Sürdürülebilirlik: Üretim süreçlerini optimize ederek çevresel etkileri azaltır.
3. Pazarlama ve Rekabet: Çevresel performansı yüksek ürünlerin pazarda öne çıkmasını sağlar.
4. Uluslararası Kabul: EPD için gerekli olan en güvenilir ve standart yöntemdir.

LCA, bir EPD belgesinin hazırlanmasında ürünün yaşam döngüsünün çevresel etkilerini bilimsel ve güvenilir bir şekilde analiz etmek için kritik bir araçtır.