EPD (Çevresel Ürün Beyanı) belgelerinde, bir ürünün yaşam döngüsü boyunca çevresel performansını değerlendirmek için çeşitli çevresel etki kategorileri analiz edilir. Bu kategoriler, ürünün çevresel etkilerini ölçmeye ve karşılaştırmaya olanak tanır.
EPD Belgelerinde Değerlendirilen Ana Çevresel Etki Kategorileri
Küresel Isınma Potansiyeli (GWP – Global Warming Potential):
- Açıklama: Ürün yaşam döngüsü boyunca atmosfere salınan sera gazlarının küresel ısınma üzerindeki etkisi.
- Ölçüm Birimi: Kg CO₂ eşdeğeri.
- Kapsadığı Gazlar:
- Karbondioksit (CO₂)
- Metan (CH₄)
- Azot oksitler (N₂O).
- Önem: Karbon ayak izinin ölçülmesiyle ürünlerin iklim değişikliğine etkisi değerlendirilir.
Ozon Tabakasının İncelmesi (ODP – Ozone Depletion Potential):
- Açıklama: Ozon tabakasına zarar veren maddelerin (ör. CFC’ler) etkisini ifade eder.
- Ölçüm Birimi: Kg CFC-11 eşdeğeri.
- Önem: Atmosferdeki ozon tabakasının korunması için kritik bir etkidir.
Asitlenme Potansiyeli (AP – Acidification Potential):
- Açıklama: Ürün yaşam döngüsü sırasında yayılan gazların (ör. SO₂, NOₓ) toprak ve su kaynaklarını asitleştirme potansiyeli.
- Ölçüm Birimi: Kg SO₂ eşdeğeri.
- Önem: Toprak kalitesine ve su kaynaklarına zarar veren etkileri analiz eder.
Besin Zenginleşmesi Potansiyeli (EP – Eutrophication Potential):
- Açıklama: Azot ve fosfor gibi besin maddelerinin su ve toprakta birikerek ekosistemlerde oksijen azalmasına neden olması.
- Ölçüm Birimi: Kg PO₄³⁻ eşdeğeri.
- Önem: Su kirliliği ve ekosistem sağlığını ölçer.
Fotokimyasal Oksidan Oluşumu (POCP – Photochemical Ozone Creation Potential):
- Açıklama: Yüzey ozonu veya smog oluşumuna neden olan gazların (ör. VOC’ler) etkisini ifade eder.
- Ölçüm Birimi: Kg C₂H₄ (etilen) eşdeğeri.
- Önem: Hava kirliliği ve insan sağlığına zarar veren etkileri değerlendirir.
Kaynak Tüketimi ve Enerji Kullanımı ile İlgili Kategoriler
Yenilenemeyen Enerji Kaynaklarının Kullanımı:
- Açıklama: Petrol, doğal gaz ve kömür gibi yenilenemeyen enerji kaynaklarının tüketimi.
- Ölçüm Birimi: MJ veya Kg.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı:
- Açıklama: Güneş, rüzgar ve su gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının tüketimi.
- Ölçüm Birimi: MJ.
Su Kullanımı:
- Açıklama: Ürün yaşam döngüsü boyunca kullanılan toplam su miktarı.
- Ölçüm Birimi: M³.
- Önem: Su kıtlığına etkiler.
Malzeme Kaynaklarının Kullanımı:
- Açıklama: Metal, mineral ve biyotik kaynakların tüketimi.
- Ölçüm Birimi: Kg.
Atık ve Emisyon Kategorileri
Tehlikeli ve Tehlikesiz Atık Üretimi:
- Üretim süreçleri ve ürün yaşam döngüsü boyunca oluşan atıklar.
Emisyonlar:
- Atmosfere, suya ve toprağa yayılan gazlar ve kimyasallar.
Sonuç
EPD belgelerinde değerlendirilen bu çevresel etki kategorileri, ürünlerin çevresel performansını kapsamlı bir şekilde analiz eder. Bu bilgiler, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak ve ürünlerin çevresel etkilerini azaltmak için kritik öneme sahiptir.